هيچ‌وقت
براي گفت‌وگو دير نيست
احمد مازني
در جريان اعتراضات اخير يكي از صداهايي كه به گوش مي‌رسد صداي «گفت‌وگو» به عنوان راه‌حل اختلافات و اعتراضات است. اما در عين حال صداهاي مخالفت با گفت‌وگو نيز به گوش مي‌رسد. به نظر مي‌رسد اصرار برخي عناصر بر دير شدن زمان گفت‌وگو و انسداد باب گفت‌وگو نه تنها مشكلي را حل نمي‌كند بلكه بر مشكلات موجود خواهد افزود، چرا كه نتيجه اجتماعات و اعتراضات و حتي جنگ‌هاي خونين در نهايت به گفت‌وگو ختم مي‌شود و طرف‌هاي دعوا براي حل مسائل و مشكلات في مابين دور يك ميز مي‌نشينند و باهم گفت‌وگو مي‌كنند.
در طول تاريخ و در دوران معاصر، دولت‌هايي را مي‌شناسيم كه در سخت‌ترين شرايط باب گفت‌وگو را بين خود باز نگه داشته‌اند و حتي خط ارتباطي ويژه‌اي براي گفت‌وگو اختصاص داده‌اند. به عنوان نمونه خط ويژه ارتباط بين دولتين ايالات متحده امريكا و اتحاد جماهير شوروي را همگان به ياد دارند و نيز وقتي اخبار جنگ جاري روسيه و اوكراين را دنبال مي‌كنيم، مي‌بينيم همزمان با تك و پاتك نظاميان در ميدان، ديپلمات‌ها در حال مذاكره هستند.
و جالب اينكه در جريان اعتراضات اخير كه در مواردي به اغتشاش، تخريب، هتك حرمت نسبت به مقدسات انجاميد و دولت امريكا از معترضان اعلام حمايت كرد، شاهد نتيجه مذاكرات بين ديپلمات‌هاي دو كشور بوديم كه نتيجه آن آزادي زندانيان دوطرف و آزاد شدن بخشي از دارايي‌هاي ايران شد. بنابراين در كنار هيجانات و شعارهاي تند و تيز ميدان، بايد باب گفت‌وگو بين مقامات حكومتي از يك سو و فعالان سياسي، احزاب، تشكل‌هاي مردمي و شخصيت‌هاي علمي در سوي ديگر باز باشد.
البته جاي خرسندي است كه در جريان وقايع اخير شاهد بيانيه‌ها و حتي شعارهاي دانشجويي در دعوت به گفت‌وگو بوديم كه نمونه آن بيانيه آيت‌الله سيد حسن خميني است كه راه‌حل مسائل كشور را گفت‌وگو اعلام كرده‌اند و نيز نشست استادان دانشگاه تهران گام خوبي است كه در صورت تداوم و تعميق مي‌تواند در جهت حل اختلافات موثر باشد.
اگر بزرگان جامعه به جاي دعوا و گروكشي از تريبون‌ها به صورت رودررو باهم سخن بگويند جوانان و نوجوانان نيز ادب گفت‌وگو را خواهند آموخت. همچنين از برنامه‌هاي گفت‌وگو محور سيماي جمهوري اسلامي مي‌توان به عنوان گام كوچكي در اين چارچوب ياد كرد به شرط آنكه مقطعي نباشد و فقط در يك شبكه خلاصه نشود. درست است كه هرچه ديرتر دور ميز گفت‌وگو بنشينيم، كار سخت‌تر مي‌شود اما فراموش نكنيم هرجا فرصت گفت‌وگو را از خودمان دريغ كرديم راه را براي تنازعات و درگيري‌هاي سخت‌تر باز كرديم و به جاي بذر اميد تخم كينه در دل‌ها كاشتيم.
نگارنده كه از پاييز 1395، همراه با اعضاي فراكسيون اميد و برخي اعضاي ساير فراكسيون‌ها، طرح گفت‌وگوي ملي را در مجلس دهم مطرح كرده و براي تحقق آن با ده‌ها نفر از عناصر موثر جريان‌هاي مختلف ديدار و گفت‌وگو كردم يك بار ديگر همگان را به «گفت‌وگوي ملي» بدون هر گونه پيش‌شرط دعوت مي‌كنم و از مقامات مسوول براي تحقق آن استمداد مي‌طلبم و از دانشگاهيان و حوزويان براي پيش‌قدم شدن در اين زمينه طلب ياري مي‌كنم.